ارزیابی مبانی هرمنوتیکی آیت الله جوادی آملی و اسما بارلاس در تفسیر «واضربوهن»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، رشته دین پژوهی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

2 استادیار گروه فلسفه دین دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

بررسی سیر تاریخ تفسیر در زمینه زنان، مبین تغییراتی در عرصه فهم و تفسیر قرآن است. یک جنبه از تغییرات، توجه به فهم و شرایط وجودی حصول آن تحت عنوان مبانی هرمنوتیکی است. همچنان‌که تفاسیر، متأثر از تحولات فرهنگی-اجتماعی در زمینه موضوع نیز تغییر پیدا کردند. از مهم‌ترین این تحولات، نگرش‌های فمینیستی است. برخی همچون اسما بارلاس به دنبال پاسخ به مطالبات فمینیستی با استفاده از خوانش متفاوت از قرآن برآمده‌اند؛ خوانشی که اصل برابری و نفی مردسالاری را آموزه حقیقی قرآن می‌داند. در مقابل، بعضی مانند آیت‌الله جوادی‌آملی با تمرکز بر مسئله زنان در تفسیر قرآن، در پیِ ارائه پاسخ‌های جدید، متناسب با تحولات عصری هستند؛ نه برآورده‌سازی مطالبات فمینیستی. بررسی تطبیقی این دو نگرش، با هدف ارزیابی میزان تاثیرگذاری مبانی هرمنوتیکی مفسرین بر فهم آنان از آیات، ضرورت این تحقیق را نشان می‌دهد. از آنجا که جواز ضرب زنان در آیه 34سوره نساء از چالشی‌ترین موضوعات در زمینه زنان است، مبانی هرمنوتیکی دیدگاه آیت‌الله‌جوادی آملی و بارلاس در تفسیر«واضربوهن»، با روش توصیفی–تطبیقی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ناظر به مؤلف‌محوری و وضع الفاظ برای روح معانی نزد علامه جوادی‌آملی، ممکن‌است آیه مناسب با ساختار نظام زندگی قبیلگی باشد نه ساختار زندگی مدنی، در نتیجه می‌توان مفهومی از ضرب را متناسب با هدف آیه و فرهنگ هر عصر بر فعلی مانند زدن حمل کرد. درحالی‌که بارلاس با اعتقاد بر تعدد معنایی قرآن و استفاده از رویکردهای جدید، به برخی از مبانی هرمنوتیکی خود مانند مؤلف‌محوری پایبند نمی‌ماند و این امر به تحمیل آرای او بر قرآن می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the hermeneutic bases of Ayatollah Javadi Amoli and Asma Barlas in the interpretation of "Wadrbohan"

نویسندگان [English]

  • zahra khani 1
  • Vahid Sohrabifar 2
1 study of religion, University of Religions and Denominations
2 Assistant professor of the department of philosophy of religion at university of Religions and Denominations
چکیده [English]

Examining the history of interpretation in the context of women shows changes in the field of interpretation of the Qur'an. One aspect of the changes is attention to understanding.Also, the interpretations changed due to socio-cultural changes in the subject. Feminist attitudes are the most important of these developments. Some, like Barlas, have sought answers to feminist demands by using a different reading of the Qur'an. some, like JavadiAmoli, by focusing on the issue of women in the interpretation of the Qur'an, seek to provide new answers, appropriate to contemporary developments; The comparative study of these two attitudes, with the aim of evaluating the impact of the commentators' hermeneutic foundations on their understanding of the verses, shows the necessity of this research. Since the permissibility of beating women in verse 34of Surah Nisa is one of the most challenging issues in the field of women, the hermeneutic foundations of JavadiAmoli and Barlas's point of view in the interpretation of "Wadrbohan" are evaluated with descriptive-adaptive method. According JavadiAmoli's focus on the author and the use of words for the spirit of meanings, the verse may be suitable for the structure of the tribal life system and not the structure of the civil life. As a result, a concept of multiplication can be carried over the present tense.While Barlas, believing in the multiplicity of meanings of the Qur'an does not adhere to some of his hermeneutic bases like the author-centered one, and this leads to the imposition of his opinions on the Qur'an.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Principles of Hermeneutics of Understanding
  • author-centered
  • Wadrbohan. Permission of Strike
  • Javadi Ameli
  • Barlas
  1. احمدی، بابک. (1370). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
  2. اکو، امبرتو؛ رورتی، ریچارد. (1397). تفسیر و بیش تفسیر. مترجم فرزان سجودی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  3. بستان، حسین. (1388). اسلام و تفاوت‎های جنسیتی در نهادهای اجتماعی. تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. پارسا، فروغ. «قرائت زن‌گرایانه از قرآن». پژوهشنامه زنان. سال ششم. (1394) شماره 4.
  5. جوادی آملی، عبدالله.(1388). تسنیم. جلد اول. قم: اسراء.
  6. ــــــــــــــــــ‌‌. (1389). تسنیم. جلد هجدهم. قم: اسراء.
  7. ــــــــــــــــــ‌‌. (1392). تسنیم. جلد بیست و هشت. قم: اسراء.
  8. ــــــــــــــــــ‌‌. (1392). تسنیم. جلد سی و یک. قم: اسراء.
  9. ــــــــــــــــــ‌‌. (1385). سرچشمه اندیشه. جلد دوم. تنظیم عباس رحیمیان‌محقق. قم: اسراء.
  10. ــــــــــــــــــ‌‌. (1389). تفسیر انسان به انسان. تنظیم محمدحسین الهی زاده. قم: اسراء.
  11. ــــــــــــــــــ‌‌. (1387). دین شناسی. تنظیم محمدرضا مصطفی پور. قم: اسراء.
  12. ــــــــــــــــــ‌‌. (1384). تفسیر موضوعی قرآن(حیات حقیقی انسان در قرآن). تنظیم غلامعلی امین دین. قم: اسراء.
  13. ــــــــــــــــــ‌‌. (1388). حق و تکلیف. تنظیم مصطفی خلیلی. قم: اسراء.
  14. ــــــــــــــــــ‌‌. (1389). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. تنظیم احمد واعظی. قم: اسراء.
  15. دهقان پور، جانمحمد. عباسی، مهرداد. تفسیر و هرمنوتیک؛ مطالعه تطبیقی در مبانی آرای طباطبایی و هرش. «علوم قرآن و حدیث». 1401، (108) .
  16. ساغروانیان، جلیل. (1369). فرهنگ اصطلاحات زبان شناسی. مشهد: نشر نما.
  17. سعیدی‌روشن، محمدباقر. (1396). تحلیل زبان قرآن و روش‌شناسی فهم آن. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  18. سلدن، رامان؛ ویدوسون، پیتر. (1387). راهنمای نظریه ادبی معاصر. مترجم عباس مخبر. تهران: طرح نو.
  19. فتاحی‌زاده، فتحیه. ناهید،حسین‌نتاج. معناشناسی ساختای واژه ضرب در قرآن کریم. «پژوهش دینی». 1399 (40): 169-176.
  20. فتاحی‌زاده، فتحیه. ناهید، حسین‌نتاج . رویکردی ریشه‌شناختی به واژه قرآنی ضرب.« مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی». 1400. (5): 131-160.
  21. معرفت، محمدهادى. (1385). نقد شبهات پیرامون قرآن کریم. قم: موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید.
  22. معرفت، محمدهادی.(1379). تفسیر و مفسران: ج. 1. قم: موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید.
  23. موسوی لاری، سید مجتبی. (1391). «نگرشی جدید بر معنای ضرب در قرآن». ماهنامه معارف (۹۲).
  24. موسوی، متینه سادات و محسن بدره. (1396). «مقایسه «هرمنوتیک قرآنی» اسما بارلاس با نظریه تفسیری علامه طباطبایی؛ با تأکید بر مسئله جنسیت»، مطالعات جنسیت و خانواده (9): 65 -93.
  25. نظام الاعرج، حسن بن محمد. (1416). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، محقق زکریا عمیرات. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  26. نیچه، فریدریش؛ هایدگر، مارتین. (1379). هرمنوتیک مدرن. مترجم بابک احمدی. تهران: مرکز.
  27. واعظی، سید احمد. (1393). درآمدی بر علم هرمنوتیک. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  28. ــــــــــ‌‌ . (1397). نظریه تفسیر متن. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  29. هدایت الله، عایشه. (1400). حاشیه‌های فمینیستی قرآن. مترجم مرضیه محصص. تهران: کرگدن.
  30. هرش، اریک دونالد. (1394). اعتبار در تفسیر. مترجم محمدحسین مختاری. تهران: حکمت.
  31. Barlas, Asma. (2002). "Believing women" in Islam: Unreading patriarchal interpretations of the Quran. Austin, Tex: University of Texas Press.
  32. Barlas. Asma. (2016). Secular and Feminist Critiques of the Qur’an: Anti-Hermeneutics as LiberationIndiana University. Journal of Feminist Studies in Religion. 111-121.
  33. Gadamer, Hans-Georg. (2009). Truth and Method. The University of Michigan.